اختصاصی میرملاس‌نو- شهرام شرفی/ در روزهای اخیر شاهد تجمعات اعتراضی کشاورزان و بخشی از مردم اصفهان به خاطر مطالبه‌ی دائمی‌شدن آب زاینده‌رود بودیم که در فضای مجازی داخل و خارج کشور هم بازتاب یافت.

در این رابطه گفتنی‌هایی را به قلم می‌سپارم:

۱ـ مهرداد مرادمند، رئیس وقت سازمان جهاد کشاورزی اصفهان در تیرماه ۱۳۹۹ در گفتگو با خبرگزاری ایرنا گفته است: «از ۵۶۴ هزار هکتار اراضی با قابلیت کشاورزی در سال زراعی گذشته {استان اصفهان} حدود ۲۹۰ هزار هکتار معادل ۵۱.۵ درصد به کشت محصولات زراعی که ۲۵۴ هزار  هکتار مربوط به زراعت کشت‌های آبی و ۳۶ هزار هکتار مربوط به کشت‌های دیم و مابقی اراضی زراعی آبی و دیم آیش و باغ‌ها بود».

همین آمار که البته متعلق به تیرماه سال ۹۹ است خود نشان می‌دهد که از مجموع زمین‌های دارای قابلیت کشاورزی، ۴۵ درصدشان از نوع آبی هستند!

حالا مقایسه کنید با استان لرستان! این استان اگرچه همواره گفته شده است که سالانه ۱۳ میلیارد مترمکعب خروجی آب دارد اما براساس گفته‌های جناب آقای دکتر مهرداد ویسکرمی نماینده محترم خرم‌آباد و چگنی فقط با تخصیص یک میلیارد مترمکعب آب به این استان از سوی وزارت نیرو موافقت شده است.

سال‌هاست هم گفته می‌شود که سطح کشت آبی استان حداکثر ۲۳ درصد است در صورتی که در بالا توضیح داده شد که سطح کشت آبی استان اصفهان ۴۵ درصد است.

حالا کجای این عدالت در توزیع آب است؟

اگر فرض کنیم بدون احتساب شرایط خشکسالی استان لرستان سالانه ۱۳ میلیارد مترمکعب خروجی آب داشته باشد آیا عدالت این است که فقط ۲۵ درصد زمین‌های رزاعی آن از نوع آبی باشند و سایر زمین‌ها از نوع دیم!

اسفندیار حسنی‌مقدم رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان در آبان‌ماه ۹۹ در جلسه کمیته بهره‌وری منابع آبی مهم‌ترین چالش‌ کشاورزی استان لرستان را کمبود آب دانسته و گفته است کشاورزی استان لرستان به ۲٫۵ میلیارد مترمکعب آب نیاز دارد تا ۱۰۰ هزار هکتار زمین استان لرستان از نوع آبی شوند و ۲۰۰ هزار شغل ایجاد شود (منبع: خبرگزاری ایرنا لرستان، ۸ آبان‌ماه ۱۳۹۹).

همین آماری که رئیس محترم جهاد کشاورزی استان لرستان هم ارائه کرده است به خوبی گویای آن است که اگر استان لرستان بخواهد از وضعیت کشاورزی فعلی که از نوع خرده‌مالکی، عمده دیم و سنتی است خارج شود نیاز به آن است که ۲٫۵ میلیارد مترمکعب آب به آن تخصیص داده شود.

۲ـ برپایی تجمعات اعتراضی براساس اصل ۲۷ قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران اگر بدون حمل سلاح  باشند و مخل به مبانی اسلام نباشند آزاد است.  بدیهی است همان‌گونه که کشاورزان و مردم اصفهان این حق را دارند و شاهد تجمعات اعتراضی آن‌ها و حتی پوشش خبری این تجمعات توسط صدا و سیما هستیم استان‌های زاگرسی از جمله چهارمحال‌وبختیاری و لرستان هم دارای این حق هستند.

متأسفانه طراحان تجمعات اصفهان فقط به جنبه سلبی موضوع توجه کرده‌اند، آن‌ها فقط اعتراض می‌کنند! آنها توضیح نداده‌اند که آب مورد نیاز برای دائمی شدن زاینده‌رود از کجا قرار است تأمین شود؟

اگر منظور آن است که این آب از استان‌های زاگرسی هم‌جوار اصفهان تهیه و انتقال داده شود که چنین چیزی جز جنگ آب و حتی وقوع جنگ‌های احتمالی قومیتی دستاوردی نخواهد داشت.

زیرا وقتی استان لرستان خودش یک استان کمتر برخوردار است و فقط ۲۳ درصد اراضی کشاورزی آن از نوع آبی است چگونه می‌توان و می‌شود آب داخل این استان را به استان اصفهان منتقل کرد؟!

بدیهی است این موضوع با عدالت‌خواهی و عدالت‌محوری در بحث توزیع منابع آب، همخوانی ندارد.

۳ـ بهترین راهکار این است برای صنایع اصفهان یا کشاورزی اصفهان با صرف سرمایه‌گذاری کلان و بالا آب را از خلیج فارس به این استان انتقال داد.

فراموش نکنیم ما شاهد وقوع خشکسالی هستیم، وقتی شرایط خشکسالی و کم‌آبی و تنش‌های آبی در کشور ایجاد شده است آیا صنایع دارای مصرف بالای آب در استان اصفهان بایستی از همان نوع صنایع ۷۰ سال پیش، باقی بمانند؟!

همین یک نکته را ببنید: علی مقدس‌زاده، معاون هماهنگی امور عمرانی استان اصفهان در خردادماه سال ۹۷ گفته است ۷۰ میلیون مترمکعب مصرف آب در استان اصفهان است که از این تعداد، ۸۰ درصد آنرا فقط صنایع بزرگ این استان مصرف می‌کنند! (خبرگزاری تسنیم، ۱۲ تیرماه ۹۸).

ما در استان اصفهان شاهد صنایع بزرگی همچون فولاد و ذوب آهن هستیم؛ بارها نیز کشاورزان استان اصفهان اعتراض کرده‌اند که چرا باید این صنایع آب‌بر از زاینده‌رود برداشت کنند؟!

آنها بارها گفته‌اند این صنایع بزرگ و آب‌بر، می‌بایست آب مورد نیاز خود را از آب فاضلاب و پساب تهیه و تأمین کنند نه آب زاینده‌رود!

همیشه برخی فعالان محیط زیست هم گفته‌اند که این صنایع باید به مکان‌های مناسب‌تری منتقل شوند، زیرا از نوع آب‌بر هستند و الان در کشور ما، وجود این صنایع آب‌‌بر در استان اصفهان، جوابگو نیست.

۴ـ کجای این عدالت در توزیع امکانات و زیرساخت‌ها در کشور است که در استان اصفهان تعداد ۷۰ شهرک و ناحیه صنعتی با اشتغالزایی مستقیم ۱۲۲ هزار نفر و اشتغالزایی غیرمستقیم ۳۰۰ هزار نفر وجود داشته باشد اما در استان لرستان، همواره نرخ بیکاری بالای ۱۰ درصد باشد و همیشه جزو استان‌های مهاجرفرست به دیگر استان‌ها باشیم؟!

طبیعی است وقتی عدالت در توزیع همه امکانات و منابع از جمله آب یا صنایع زیرساختی‌ وجود نداشته باشد یا ضعیف باشد خود به خود به نفع استان‌هایی هم‌چون تهران و اصفهان خواهد بود و خود به خود استان‌هایی هم‌چون لرستان از قافله‌ی توسعه‌ی اقتصادی عقب خواهند افتاد.

بخشی از توسعه‌ی اقتصادی هم کشاورزی مدرن و مکانیزه با تولیدات انبوه و ارزش افزوده انبوه است.  وقتی فقط ۲۳ درصد متوسط اراضی کشاورزی استان لرستان از نوع آبی هستند در حالی که در استان اصفهان این عدد ۴۵ درصد است چگونه کشاورزی استان لرستان متحول خواهد شد؟!

وقتی با کلی تلاش و پیگیری نمایندگانی هم‌چون جناب دکتر ویسکرمی و مطالبه‌گری برخی مدیران و افکار عمومی استان تخصیص آب لرستان در نهایت به یک میلیارد مترمکعب افزایش یافته است در حالی که بایستی به ۲٫۵ میلیارد مترمکعب برسد آیا می‌توان به تحول کشاورزی و رونق کشاورزی استان از نوع کشاورزی مدرنیزه امید داشت.

البته این را هم بگویم که متناسب با شرایط خشکسالی‌های اخیر در کشور و استان سازمان جهاد کشاورزی هم بایستی برنامه الگوی کشت متناسب با این شرایط جدید آب و هوایی را تهیه یا با قدرت و الزامی برای کشاورز اجرا کند و بدیهی است که باید به کشاورز هم کمک شود تا بتواند نقدینگی لازم را برای نوسازی و تغییر الگوی کشت فراهم نماید.

۵ـ خطاب به مردم شریف اصفهان می‌گویم مردم چهارمحال‌وبختیاری هم اجتماع بزرگ اعتراضی برپا کردند. استان‌های زاگرسی هم این حق را دارند که تجمعات مدنی، قانونی و مسالمت‌آمیز اعتراضی برپا کنند.

صنایع آب‌بر استان اصفهان به سرعت باید به سوی نوسازی خود براساس شرایط جدید بروند، مثلاً به جای آب از پساب استفاده کنند و صنایعی ایجاد شود که متناسب با شرایط خشکسالی باشند.

وگرنه اینکه مطالبه شود که آب استان‌های چهار محال و بختیاری یا لرستان یا کهگیلویه و بویراحمد به استان صنعتی اصفهان منتقل شود امکان تحقق ندارد و منجر به تنش‌های بین قومیتی و تضعیف امنیت ملی و تضعیف وحدت ملی کشور خواهد شد.