اختصاصی میرملاس‌نو/ لرستان سرزمین عجیبی است ، سرزمین سیراب و تشنه و اگر اهل این دیار نباشی هرگز نمی توانی چگونگی این جمع اضداد را درک کنی! در گوگل وقتی واژه سیل لرستان را جستجو می کنی می بینی به وقت فروردین ۱۳۹۸ یعنی دقیقا از روز ۵ فروردین سال ۱۳۹۸ همزمان با اعلام سازمان هواشناسی مبنی ورود سامانه بارشی متراکم در شمال و غرب ایران، بر اثر بارندگی‌های شدید در شهرهای استان لرستان از جمله خرم‌آباد، معمولان، کوهدشت، پلدختر، نورآباد، ویسیان و دورود سیل ایجاد شد. این سامانه بارشی در دو موج در تاریخ‌های ۵ تا ۹ فروردین و نیز موج دوم از ۱۱ تا ۱۳ فروردین موجب ایجاد سیلاب و خسارت در شهرستان‌های استان لرستان شد. در لرستان شهر پلدختر بیشترین بارش را با ۱۰۸ میلی‌متر در تاریخ ۵ فروردین داشت و در موج دوم بارش‌ها خساراتی سنگین همچون رانش زمین و به زیر آب رفتن بخش‌هایی از دورود، خرم‌آباد، معمولان و پلدختر رخ داد.

از آن روز تا امروز سه سال می گذرد، لرستان خاطرات تلخ آنروز ها را به فراموشی سپرد هرچند هنوز زخم ان بر گوشه گوشه استان به چشم می آید اما حقیقت آن است که همان مردمی که به وقت زمستان تنشان می لرزد از ابگرفتگی های درون شهری تا سیلاب های آنچنانی ، از بهار تا پایان تابستان نیز باید تشنگی را به چشم ببینند تا همواره این سوال در ذهن مردمش پرسش گردد که آن همه آب های روان در فصل بارندگی چرا به وقت نیاز به دادشان نمی رسد!؟

تسنیم در گزارشی می نویسد استان لرستان سومین حوضه آبریز ایران و دارای غنی‌ترین شبکه آبهای کشور است که با احداث سد و بهره‌گیری از این ظرفیت، این استان می‌تواند رونق و تحول چشمگیری پیدا کند اما متاسفانه سالانه ۱۲ میلیارد متر مکعب روان آب از آن خارج می‌شود و در نبود زیرساخت‌های کافی، علاوه بر بی‌بهره ماندن صنعت و کشاورزی لرستان از این آب، همواره شاهد خسارات‌ سیلاب‌های سهمگینی هستیم که در نبود سد و زیرساخت، خانه و زندگی مردم را به نابودی کشانده است.

نبود زیرساخت‌های لازم در لرستان که یکی از پرآب‌ترین استان‌های کشور محسوب می‌شود چالش‌های جدی پیش روی مردم گذاشته است به طوری که مردم در فصل بارش‌ها باید نگران سیلاب و در فصل تابستان باید منتظر بی‌آبی و خسارت‌های خشکسالی باشند.

در این میان «تکمیل سدهای نیمه کاره» و «افزایش تخصیص آب» لرستان دو مطالبه جدی مردم این استان است که در سال‌ها از طریق رسانه‌ها و تریبون‌های مختلف اعلام و گوشزد شده است تا راه نجاتی باشد برای استانی که علی‌رغم ظرفیت‌های غنی آب و خاک دست به گیریبان بیکاری، فقر، فلاکت، تورم، خودکشی و غیره است.
به بهره‌برداری رسیدن سدهای در دست ساخت لرستان می‌تواند بخشی از بار این مصائب را از دوش مردم بردارد اما این پروژه‌های حیاتی نیز در سال‌های گذشته به دلیل آنچه از سوی مسئولان «کمبود اعتبار» و «عدم تخصیص آب» یاد شده است، متوقف‌ و یا عملیات اجرایی آنها به کندی پیش می‌رود و می‌توان گفت به دلیل تکمیل نشدن سد یا شبکه آنها عملاً بی‌نتیجه مانده‌اند.
جواد صالحیان معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی لرستان پیش از این در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم به نبود زیرساخت ذخیره آب و کانال‌های آبرسانی در لرستان اشاره کرد و گفت: ما در استان حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب ظرفیت ذخیره‌سازی آب در پشت سدها داریم که فعلا فقط ۲۰۹ میلیون متر مکعب قابلیت استفاده دارد یعنی حتی اگر ۴۰۰ میلیون متر معکب را در نظر بگیریم نیم درصد کل ظرفیت ذخیره آب کشور (۵۰ میلیارد متر مکعب) می‌شود.

لزوم افزایش تخصیص آب و تکمیل سدهای لرستان
وی افزود: با اینکه امسال خشکسالی بود لرستان بیش از ۳۸۰ میلی‌متر بارندگی داشت که همین بارش نیز نسبت به سایر استان‌ها رتبه پنجم یا ششم را داشت اما چه فایده سدی وجود ندارد که آب ذخیره شود، اکنون در استان خوزستان تنها سد کرخه ۷ میلیارد متر مکعب ذخیره‌سازی دارد اما در لرستان در بهترین حالت اگر همه سدها به بهره‌برداری برسند حدود ۴۵۰ میلیون متر مکعب ظرفیت ذخیره‌سازی دارند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی لرستان عنوان کرد: اگر تخصیص آب لرستان هم دو برابر شود باید ظرفیت ذخیره داشته باشیم و اکنون این امکان وجود ندارد که در سطح کشور و به ویژه به لرستان مجوز سدسازی بدهند چون پایین دست لرستان سدهای کرخه، دز و سیمره است که باید مشروب شوند.
برای اطلاع از آخرین وضعیت سدهای در دست ساخت لرستان گفت‌وگویی داشتیم با مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان که بدین شرح آمده است.
داریوش حسن‌نژاد مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: هم اکنون در استان ۸ سد کمندان، تاج امیر، زیبا محمد، شهید بروجردی، عالی محمود، آبسرده، سد و تونل کاکارضا مخملکوه و سد حوضیان در دست اجرا است.

سد کمندان ازنا
وی با بیان اینکه عملیات اجرایی سد کمندان ازنا سال ۸۳ آغاز شده و هم اکنون این سد ۸۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد افزود: تا پایان سال گذشته ۲۹۴ میلیارد تومان برای اجرای این سد هزینه شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با اشاره به اینکه اعتبار مصوب سد کمندان ازنا برای امسال ۵۰۰ میلیارد تومان است که مبلغ ۴۸۵ میلیارد تومان آن تخصیص یافته است عنوان کرد: اعتبار مورد نیاز برای تکمیل سد کمندان ازنا ۲۵۰ میلیارد تومان و حجم مخزن سد کمندان ازنا ۲۸ میلیون متر مکعب است.
وی میزان تخصیص آب سد کمندان ازنا را ۴۶٫۱ میلیون متر مکعب برشمرد و گفت: از این میزان ۱۸ میلیون متر معکب مربوط به بخش شرب، ۲۵٫۱ میلیون متر مکعب مربوط به بخش کشاورزی و ۳ میلیون متر مکعب نیز مربوط به بخش صنعت است و با اجرای این سد علاوه بر تامین آب دو شهر ازنا، الیگودرز و تامین آب کشاورزی چهار هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی پایاب سد آبرسانی و زمینه اشتغال دو هزار و ۱۰۰ نفر فراهم می‌شود.

سد تاج امیر دلفان
حسن نژاد در رابطه با آخرین وضعیت سد تاج امیر دلفان تصریح کرد: روند اجرای این سد سال ۹۵ آغاز اما متاسفانه از سال ۹۷ تعطیل شد که با پیگیری‌های انجام گرفته توسط نماینده شهرستان و مقامات ارشد استان عملیات اجرایی آن مجدد از سال ۹۹ شروع شد و هم اکنون با ۵۵ درصد پیشرفت فیزیکی در حال احداث است. اعتباری هم که تا پایان سال ۹۹ برای این سد هزینه شده ۵۱۳ میلیارد تومان بوده است. حجم مخزن نیز ۸٫۵ میلیون متر مکعب است.
وی اعتبار مصوب سد تاج امیر دلفان را در سال ۱۴۰۰، ۸ میلیارد تومان برشمرد و گفت: هنوز این اعتبار تخصیص نیافته است و برای تکمیل نیازمند ۲۵۰ میلیارد تومان هستیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با اشاره به اینکه میزان تخصیص آب سد تاج امیر شش و نیم میلیون متر مکعب است خاطرنشان کرد: مساحت شبکه سد تاج امیر ۶۰۰ هکتار است و با تکمیل آن زمینه اشتغال ۳۰۰ نفر فراهم می‌شود.

سد زیبا محمد خرم‌آباد
وی در رابطه با سد زیبا محمد خرم‌آباد نیز تصریح کرد: سال ۹۱ عملیات اجرایی این سد شروع شد و هم اکنون ۵٫۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. تا پایان سال ۹۹ حدود ۱۱ میلیارد تومان برای آن هزینه شده است و برای تکمیل آن ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.حسن نژاد تخصیص سال ۱۴۰۰ سد زیبا محمد را ۸ میلیارد تومان برشمرد و گفت: این سد ۸٫۸ میلیون متر مکعب تخصیص آب دارد (یک میلیون متر مکعب بخش شرب، ۷٫۸ میلیون متر مکعب بخش کشاورزی) و با بهره‌برداری از آن زمینه اشتغال هزار و ۱۵۰ نفر فراهم می‌شود. حجم مخزن نیز ۱۱ میلیون متر مکعب است.

سد شهید بروجردی
وی با بیان اینکه عملیات اجرایی سد شهید بروجردی در شهرستان بروجرد سال ۹۱ آغاز شده است اظهار داشت: این سد هم اکنون ۱۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، تا پایان سال گذشته حدود ۹ میلیارد تومان برای آن هزینه شده است و برای تکمیل آن نیازمند ۴۷۰ میلیارد تومان هستیم.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان افزود: اعتبار سد شهید بروجردی در سال ۱۴۰۰ را ۵۰ میلیارد تومان برشمرد و افزود: حجم مخزن این سد ۱۵ میلیون متر مکعب است.
وی عنوان کرد: سد شهید بروجردی ۱۲ میلیون متر معکب تخصیص آب دارد (۱۰ میلیون متر مکعب بخش شرب و ۲ میلیون متر مکعب بخش صنعت) و با تکمیل آن زمینه اشتغال ۴۰۰ نفر فراهم می‌شود.

سد عالی محمود الیگودرز
حسن نژاد با اشاره به آغاز عملیات اجرایی سد عالی محمود در سال ۹۱ بیان کرد: این سد هم اکنون ۷٫۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، اعتبار هزینه شده برای اجرای آن تا پایان سال ۹۹ حدود ۸ میلیارد تومان بوده است.
وی اعتبار مصوب سد عالی محمود الیگودرز را در سال ۱۴۰۰، ۴ میلیارد تومان دانست و گفت: تکمیل این سد نیازمند ۱۶۰ میلیارد تومان است. تخصیص آب آن ۴٫۱ میلیون متر مکعب است که یک میلیون متر مکعب برای بخش صنعت و ۳٫۱ میلیون متر مکعب برای بخش کشاورزی است. حجم مخزن نیز ۶٫۵ میلیون متر مکعب است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان مساحت شبکه سد عالی محمود را ۷۰۰ هکتار برشمرد و تصریح کرد: با اجرای این سد زمینه اشتغال ۳۵۰ نفر فراهم می‌شود.

سد آبسرده بروجرد
وی خاطرنشان کرد: عملیات اجرایی سد آبسرده بروجرد سال ۸۷ شروع شد و هم اکنون ۴۱٫۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. تا پایان سال گذشته ۶۷ میلیارد تومان برای آن هزینه شده است و امسال نیز امسال اعتبار مصوب آن ۳۰ میلیارد تومان است. حجم مخزن این سد نیز ۶۱ میلیون متر مکعب است.
حسن نژاد با اشاره به اینکه برای تکمیل سد آبسرده بروجرد ۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار لازم است تصریح کرد: میزان تخصیص آب این سد ۸۱ میلیون متر مکعب است مساحت آن نیز ۴ هزار و ۲۰۰ هکتار است و با بهره‌برداری از آن زمینه اشتغال ۲ هزار و ۱۰۰ نفر فراهم می‌شود.

سد کاکارضا خرم‌آباد
وی اظهارداشت: کار اجرای سد کاکا رضا سال ۹۷ آغاز شد و هم اکنون ۲۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. اعتبار هزینه شده برای این سد تا پایان سال ۹۹ نیز ۱۵ میلیارد تومان بوده است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان افزود: سد کاکا رضا امسال ۶ میلیارد تومان اعتبار مصوب دارد و برای تکمیل آن ۱۰ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است. حجم مخزن نیز ۳۴ میلیون متر مکعب است.
وی با اشاره به اینکه سد کاکا رضا ۶۰ میلیون متر مکعب تخصیص …
وی با اشاره به اینکه سد کاکا رضا ۶۰ میلیون متر مکعب تخصیص آب دارد عنوان کرد: ۵۵ میلیون متر مکعب آن مربوط به بخش شرب و ۵ میلیون متر مکعب آن مربوط به بخش صنعت است و ظرفیت اشتغال آن ۳ هزار نفر است.

سد حوضیان الیگودرز
حسن نژاد گفت: عملیات اجرایی سد حوضیان سال ۸۲ در الیگودرز آغاز شد و هم اکنون ۹۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. اعتبار هزینه شده برای این سد تا پایان سال گذشته بیش از هزار میلیارد و ۶۶۶ میلیون ریال بوده است.
وی تصریح کرد: اعتبار مصوب سد حوضیان در سال ۱۴۰۰، ۱۹ میلیارد تومان است و برای تکمیل آن به ۷۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم. حجم مخزن نیز ۳۱٫۲ میلیون مترمکعب است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان گفت: میزان تخصیص آب سد حوضیان ۱۵٫۷ میلیون متر مکعب است ( ۴ میلیون متر مکعب بخش صنعت، ۱۱٫۷ میلیون متر مکعب بخش کشاورزی). مساحت شبکه آن ۳ هزار هکتار و با بهره برداری از آن زمینه اشتغال ۱۵۰۰ نفر فراهم می‌شود.

وی در رابطه با آخرین وضعیت شبکه‌های آبیاری و زهکشی سدهای ایوشان خرم‌آباد، مروک دورود، کمندان ازنا، کاکا رضای خرم‌آباد، آبسرده بروجرد و جایدر پلدختر تصریح کرد: عملیات اجرایی شبکه سد ایشوان خرم‌آباد سال ۸۴ شروع شده و بنا شده در سال ۱۴۰۲ به پایان برسد. هم اکنون شبکه این سد ۵۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
حسن نژاد خاطرنشان کرد:کار اجرای شبکه سد مروک دورود سال ۸۴ آغاز شد و در صورت تامین اعتبار در سال ۱۴۰۱ به بهره‌برداری می‌رسد، هم اکنون نیز ۷۳ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی اظهاردشت: شبکه سد کاکا رضا در شهرستان خرم‌آباد نیز سال ۸۷ آغاز شد و بناست در سال ۱۴۰۲ به اتمام برسد، هم اکنون نیز ۲۴ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان افزود: عملیات اجرایی شبکه سد کمندان ازنا سال ۸۴ شروع شد و سال ۱۴۰۲ تکمیل می‌شود، این شبکه هم اکنون ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی عنوان کرد: شبکه سد آبسرده بروجرد سال ۸۸ آغاز شده و پیش بینی می‌شود که در سال ۱۴۰۲ تکمیل شود. هم اکنون نیز یک درصد پیشرفت فیزیکی دارد، عملیات اجرایی شبکه سد جایدر پلدختر نیز سال ۸۸ شروع شده و بناست سال ۱۴۰۲ تکمیل شود اکنون نیز ۶۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
حسن نژاد گفت: سدهای کزنار الیگودرز، هاله کوهدشت، خان آباد الیگودرز، مروک دورود و ایوشان خرم‌آباد نیز در سال‌های ۸۴ تا ۹۴ به بهره‌برداری رسیده‌اند.
سد «معشوره» در استان لرستان نیز که حدود ۱۴ سال از تصویب آن می‌گذرد همچنان منتظر تخصیص آب است و علی‌رغم کش و قوس‌های فراوان هنوز به مرحله اجرا نرسیده است در حالی که این مطالبه مردم، پروژه حیاتی برای استان لرستان به شمار می‌رود.
با توجه به مشکلات و شرایط بیکاری که در استان لرستان حاکم است امیدواریم در دولت جدید توجه ویژه‌ای به بخش آب لرستان و سدهای نیمه کاره این استان شود تا با رونق کشاورزی و کسب و کار، امید به دل مردم این دیار بازگردد.