احتصاصی میرملاس‌نو- شورای نگهبان عصر دوشنبه در خصوص اسامی نهایی کاندیداها به جمع‌بندی نهایی رسیده بود و براساس آنچه کدخدایی سخنگوی این شورا عنوان کرده بود اسامی قطعی و نهایی شامگاه دوشنبه به وزارت کشور ارسال و متعاقب آن می‌بایست وزارت کشور این اسامی را منتشر می‌کرد اما فارغ از شگفتانه شورای نگهبان در بررسی صلاحیت‌ها که منجر به حذف  “نامدارانِ مدعی” تحت عنوان عدم احراز صلاحیت‌شده بود ابتدا “قلهکی” نامی در قالب توئیتی اسامی نهایی کاندیداهای احراز صلاحیت شده را هفت نفر شامل رئیسی، جلیلی، زاکانی، قاضی‌زاده هاشمی، رضایی، مهرعلیزاده و همتی عنوان کرده بود که چندان این توئیت از سوی افکار عمومی و آن‌هایی که در فضای مجازی و فضای تازه کلاب‌هاووس حضور داشتند جدی گرفته نمی‌شد تا اینکه خبرگزاری فارس ساعت ۲۳ و ۵۲ دقیقه با انتشار خبری با عنوان «دست رد شورای نگهبان به بانیان وضع موجود» خبر داد که شورای نگهبان در حریان بررسی صلاحیت‌ها براساس منابع مطلع صلاحیت علی لاریجانی، محمود احمدی‌نژاد و اسحاق جهانگیری مورد تایید قرار نگرفته است.

در این خبر که فارس به نقل از منابع آگاه منتشر کرده بود خبری از اسامی نهایی نبود تا اینکه ۲۳ دقیقه بعد از انتشار خبر اول، این خبرگزاری اسامی نهایی کاندیداهای احراز صلاحیت‌شده ریاست جمهوری را منتشر کرد که لیست منتشر شده همان لیست هفت نفره‌ای بود که در قالب توئیتی ساعات اولیه شامگاه دوشنبه سوم خرداد علی قلهکی فعال رسانه‌ای اصولگرا منتشر کرده بود.

اینکه قلهکی و خبرگزاری فارس پیش از ارسال رسمی فهرست نهایی از سوی شورای نگهبان و اعلام رسمی وزارت کشور چگونه و از چه منبع و یا منابعی به فهرست نهایی احراز صلاحیت‌شدگان دست یافته بودند خود یک گذاره‌ای است که نشان می‌دهد جریانی شادمان از حذف نامداران هم از وضعیت بررسی صلاحیت‌ها در شورای نگهبان مطلع بوده‌اند و هم با توجه به کدها و سیگنال‌های احتمالی که در رسانه‌ها و کانال‌های خود مخابره می‌کردند نه تنها کاملا از مسائل اگاه بوده‌اند بلکه در نقش ماشین زرهی اطلاع‌رسانی این جریان عمل کرده و با ارسال این سیگنال‌ها بستر را برای پذیرش رد صلاحیت‌های فله‌ای و بی‌سابقه شورای نگهبان از سوی افکار عمومی فراهم می‌کرده‌اند.

واکنش‌ها به انتشار اسامی احراز صلاحیت‌شدگان از سوی رسانه‌های طیف انقلابی البته از سوی بخشی از افکار عمومی با تردیدهایی مواجه و این امیدواری را ایجاد کرده بود که فردا وزارت کشور لیست واقعی را منتشر و این خبر احتمالا یک گمانه‌زنی باشد مشخص شد اما بخش اعظمی از فعالان سیاسی و رسانه‌ای و فعالان مجازی و شبکه‌های اجتماعی از تلگرام و واتساپ گرفته تا اینستاگرام و کلاب هاووس نمی‌توانستند به راحتی از کنار خبررسانی فارس بعنوان یک منبع خبری کاملا مطلع بگذرند و تقریبآ برای این طیف مسجل شده بود که خبر درست است و باید به نظاره نشست که شاید معجزه‌ای رخ دهد و برخی تغییرات در لیست منتشره احراز صلاحیت‌شدگان اعمال شود.

ظهر سه‌شنبه چهارم خرداد بخش خبری ساعت ۱۴ سیما خبری مبنی بر اعلام رسمی کاندیداهای نهایی انتخابات ریاست جهوری را به نقل از اطلاع رسانی وزارت کشور منتشر کرد و به طور رسمی اعلام شد که هفت نفر از سوی شورای نگهبان بعنوان کاندیداهای نهایی احراز صلاحیت شده‌اند که همان افرادی بودند که از سوی رسانه‌های انقلابی‌ها بعنوان گزینه‌های نهایی اسامی شان منتشر شده بود.

با اعلام اسامی نهایی مسجل شده بود که نامدارانی چون «محمود احمدی‌نژاد» رئیس‌جمهور ادوار نهم و دهم، «علی لاریجانی» رئیس مجالس هشتم، نهم و دهم، «اسحاق جهانگیری» معاون اول دولت فعلی، «مسعود پزشکیان» نماینده فعلی مجلس و نایب رئیس اول مجلس دهم، «علی مطهری» نایب رئیس دوم مجلس دهم، «مصطفی تاج‌زاده» معاون سیاسی امنیتی وزارت کشور دوران اصلاحات، «عزت‌الله ضرغامی» رئیس سازمان صداوسیما بین سال‌های     ۸۳ تا ۹۳ و سردار سعید محمد فرمانده قرار گاه خاتم صلاحیت‌شان از سوی شورای نگهبان برای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم احراز نشده است.

شاید برای بخش عظیمی از جامعه مسجل شده بود که احمدی‌نژاد بواسطه رد صلاحیتش در دوره گذشته انتخابات ریاست‌جمهوری و مواضع اخیرش در قبال مسائل کشور و همچنین مصطفی تاج‌زاده بواسطه بیانیه انتخاباتی‌اش و عدم بهره‌مندی از شرایط مندرج در بخشنامه انتخاباتی شورای نگهبانی تحت عنوان شرایط کاندیداتوری و سعید محمد به دلیل عدم سایقه اجرایی و شرایط لازم برای کاندیداتوری از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شوند اما حتی برای خوش‌بین‌ترین تحلیل‌گران و همچنین طیف‌هایی از جریان اصولگرا و راست سنتی و جامعه رد صلاحیت علی لاریجانی بعنوان یکی از مدعیان انتخابات سیزدهم که رزومه پر طمراقی از نمایندگی مجلس گرفته تا وزیری ارشاد اسلامی و ریاست سازمان صداوسیما و دبیری شورای امنیت ملی و رکورد ریاست بر سه دوره مجلس را با خود به یدک می‌کشید نامش در میان کاندیداهایی نهایی نباشد.

او انتخابات را با حملات سنگین با کلید واژه‌هایی چون نه به «چکش»، نه به «کلید» و نه به «پادگان» به رقبایش در وزارت کشور آغاز کرده و همراهان زیادی را هم در قالب ستاد انتخاباتی‌اش از میان نمایندگان ادوار و اعضای فراکسیون ولایی مجلس دهم و بخش عمده‌ای راست‌گراهای سنتی و بخش کوچکی از اصلاح‌طلبان کارگزاری و نماینده ادوار گرد آورده بود و در بخش عظیمی از تحلیل‌های سیاسی این احتمال می‌رفت که او در کنار سید ابراهیم رئیسی بتواند رقابت نهایی انتخابات ۱۴۰۰ را رقم بزند.

در کنار لاریجانی حذف اسحاق جهانگیری از مهره‌های مورد وثوق نظام در ۴۲ سال اخیر که پله‌های مدیریتی را یکی پس از دیگری از نمایندگی مردم جیرفت در ادوار دوم و سوم، استانداری اصفهان در دولت سازندگی هاشمی فقید، وزارت معادن و فلزات و وزارت صنایع در دولت اصلاحات خاتمی و همچنین معاون اولی دولت تدبیر و امید روحانی بین سال‌های ۹۲ تا ۱۴۰۰طی کرده بود از دیگری شگفتی‌های انتخاباتی بود که شورای نگهبان اعمال کرد و او را هم از گردونه رقابت‌های سیزدهم ریاست جمهوری حذف کرد.

او از سوی بخش عمده‌ای از اصلاح‌طلبان و همچنین طیف کارگزاران بعنوان گزینه نهایی مطرح شده بود و عنوان کرده بود به اصرار چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب به میدان آمده و می‌خواهد از شرایط و عواملی بگوید که وضع موجود را رقم زده است.

دکتر مسعود پزشکیان از دیگر گزینه‌های مطرحی بود که در روزمه مدیریتی‌اش ریاست دانشگاه علوم پزشکی تبریز در دولت اول اصلاحات و وزارت بهداشت در دولت دوم اصلاحات و نایب رئیسی مجلس دهم و چهار دوره حضور در مجالس هشتم، نهم، دهم و یازدهم بعنوان نماینده مردم تبریز به چشم می‌خورد، او نیز از سوی بخشی از اصلاح‌طلبان بعنوان گزینه نهایی یاد می‌شد و علاوه بر این تحلیل‌گران معتقد بودند بواسطه اینکه در دولت روحانی دولتمرد نبوده و نکته منفی در کارنامه‌اش دیده نمی‌شود می‌تواند با بسیج آذری‌زبانان و اتحاد اقوام و انتخاب بعنوان گزینه نهایی اصلاح‌طلبان گزینه‌ای مدعی در رویارویی با سید ابراهیم رئیسی بعنوان فینال رقابت ۱۴۰۰ باشد که او نیز از سوی شورای نگهبان صلاحیتش احراز نشد.

رد صلاحیت یا عدم احراز صلاحیت ضرغامی که دو سال است در برنامه موسوم به صبحانه با چهره‌های سیاسی هر دو جناح در دفتر کاری‌اش و همچنین تدوین کتابی تحت عنوان برنامه مدون انتخاباتی خود را در قامت فردی مستقل معرفی کرده بود که می‌خواهد فضای موجود را تغییر دهد و سعید محمد سردار جوانی که همانند علیرضا زاکانی نماینده قم که نه وزیر بوده و نه معاون قوه و نه استاندار و شهردار شهر بالای ۲ میلیون نفر جمعیت،  از سابقه مدیریتی مندرج در شرایط کاندیداتوری بخشنامه انتخاباتی شورای نگهبان بی‌بهره بود اما او نتوانست از صافی شورای نگهبان عبور کند تا سهم نظامی‌ها از حضور در رقابت ۱۴۰۰ همان محسن رضایی میرقائدی باشد که با سوابق نظامی و درجه سرلشکری و البته بهره‌مندی از دکترای اقتصاد برای چهارمین بار پس از انتخابات‌های ریاست جمهوری ۸۴ و ۸۸ و ۹۲ سودای حضور در پاستور را کرده باشد. رضایی در ۸۴ از رقابت‌ها در سه روز مانده به انتخابات انصراف داد، در ۸۸ تنها ۶۷۸ هزار و ۲۴۰ رای کسب کرد و در انتخابات سال ۹۲ نیز موفق شد آرایش را به ۳میلیون و ۸۸۴ هزار و ۴۱۲ رای ارتقا دهد.

واکنش‌ها به رد صلاحیت‌ها اما گسترده و بی‌سابقه بود، از روحانیون بنام قم گرفته تا رئیس‌جمهور دولت اصلاحات و یادگار امام و نمایندگان ادوار خبرگان، مجلس و وزرای ادوار و فعالان سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا، رسانه‌ها، جریانات و تشکلات سیاسی اصلاح‌طلب و میانه‌رو و راست‌گرا.

واکنش رئیس‌جمهور اما در این بین متفاوت بود و او همان شبی که اسامی کاندیداهای نهایی منتشر شده بود به گفته خودش طی نامه‌ای از مقام معظم رهبری خواسته بود که کمکی کنند و اگر مصلحت می‌دانند در این زمینه (تجدیدنظر در بررسی صلاحیت‌ها) اقدامی را انجام دهند.

این نامه البته روزنه‌ی امیدی را در بین سیاسیون و افکار عمومی ایجاد کرده بود که مقام معظم رهبری همچون سال ۸۴ با حکم حکومتی به شورای نگهبان دستور دهد در بررسی صلاحیت‌ها تجدیدنظر کند که این موضوع البته رخ نداد تا انتخابات در فضایی که این روزها متاثر از رفتار شورای نگهبان و همچنین فضای سخت معیشتی و دلسرد مردم روزهای بسیار سردی را طی می‌کند با حضور همان ۷ نفر برگزار شود.

در بین ۷ نفر کاندیدای نهایی نام دو نفر از این لیست غیراصولگرا هستند و به استثنای محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام که اعلام کرده است در انتخابات برنامه دارد و کنار نمی‌رود  ۳ نفر متشکل از جلیلی، زاکانی و قاضی‌زاده هاشمی در بین لیستی منتشر شده از کابینه احتمالی سید ابراهیم رئیسی در صورت رئیس‌جمهور شدن دیده می‌شود که یکی وزیر احتمالی خارجه یا دبیر احتمالی شورای امنیت ملی است و دیگری هم وزیر کشور و یکی دیگر هم وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی!

تقریبا مسجل است که با بیانیه نهاد اجماع‌ساز یا همان جبهه اصلاح‌طلبان ایران که محور فعالیت‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان در کشور است اصلاح‌طلبان به طور رسمی به انتخابات ورود پیدا نمی‌کنند و اعتقادشان این است انتخابات رقابتی نیست و پیروزی سید ابراهیم رئیسی با بسترسازی کنونی و حذف چهره‌های شاخص هر دو جناح قطعی است و لذا از این منظر است که اعلام کرده‌اند در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ کاندید نداریم.

جبهه اصلاحات ایران در آخرین بیانیه انتخاباتی خود ۷۲ ساعت پس از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها اعلام کرده است: «شورای نگهبان در اقدامی از پیش زمینه‌سازی‌شده نمایندگان همه جریانات سیاسی کشور را به جز یک جریان مشخص حذف کرده است، از میان نامزدهای معرفی شده توسط اصلاح طلبان ۹ نفر ثبت‌نام کرده‌اند که با رد هر ۹ نفر اینک جبهه نامزدی برای معرفی به مردم در انتخابات ۱۴۰۰ ندارد، این اقدام از نظر ما فقط به معنای حذف اصلاح‌طلبان نیست بلکه پیام اصلی ان حذف مردم از فرآیند تصمیم‌گیری در امور کشور است.»

سید ابراهیم رئیسی با فضای سرد کنونی و همچنین عدم مشارکت اصلاح‌طلبان در انتخابات و نبود چهره‌های شاخص بعنوان رقیب چه از طیف اصلاح‌طلبان و چه میانه‌روها و راست‌گرایان سنتی رقیبی ندارد و عملا به نظر می‌رسد باید با این اوصاف او را هشتمین رئیس‌جمهور نظام جمهوری اسلامی ایران در طلیعه عصری تلقی کرد که قرار است با افول اصلاحی‌ها و میانه‌روها و حذف آن‌ها از قدرت روزگار نو اصول‌گرایی با لعاب انقلابی‌گری را بر سپهر سیاسی کشور از سر گیرند.

او که خود ساعاتی پس از انتشار اسامی نهایی رقبایش اعلام کرد تماس‌هایی را گرفته و رایزانی‌هایی کرده که صحنه انتخابات رقابتی‌تر و مشارکتی‌تر شود می‌داند چه روزهای سختی را این روزها سپری می‌کند و قرار است چه روزهای سختی را در قامت رئیس‌جمهور هشتم در پایان رقایت سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری آغاز کند، هر چند در این بین برخی معتقدند هنوز روزنه‌هایی وجود دارد و عرصه سیاسی عرصه قطعی نیست و ممکن است اتفاقاتی رقم خورده و شاید با درخشش فردی غیر از رئیسی در مناظرات هم مشارکت بالا برود و هم موازنه فعلی که به نفع رئیسی رقم خورده است به هم خورده و بازی همچون ۹۲ با محوریت اصلاح‌طلبان و میانه‌روها به گونه‌ای با یار ذخیره در دقیقه ۹۰ رقم بخورد اما حتی خوش‌بین‌ترین تحلیل‌گران نیز این تحلیل را تقریبا ضعیف و غیرمحتمل می‌دانند و از این منظر است که شاید باید این گونه ارزیابی کرد که در سه هفته باقی مانده و منتهی به انتخابات تقریبآ ریاست‌جمهوری رئیسی قطعی است و این حامیان و همراهان او هستند که می‌خواهند به نسبت و به تناسب همراهی خود با او چه در قامت رقیب پوششی و یار کمکی در مناظرات و تزئین کننده رقابت و فعال ستادی و حضور در کمپین‌های انتخاباتی و غیره سهمی از دولت آینده به ریاست این “سید خراسانی” کسب کنند.